Ons zorgstelsel is ietwat doorgeslagen. Aan de ene kant leven we ongezond en dit proberen we te compenseren met medicijnen en gezondheidszorg. De kosten hiervan zijn echter hoog, terwijl de kans op verbetering van de gezondheid van een persoon niet aanwezig is. Hierdoor vliegen niet alleen de kosten uit de pan, maar raken patiënten ‘lui’. Ze willen hun gezondheid niet verbeteren, maar maken wel gebruik van gezondheidszorg om lichamelijk klachten of ziektes te verhelpen.
Als toelichting noem ik graag enkele voorbeelden.
Neem een persoon die lijdt aan ernstig overgewicht. Bij een aantal personen met overgewicht is dit het gevolg van een ziekte. Er zijn echter steeds meer mensen met fors overgewicht als gevolg van een ongezonde levensstijl en slecht voedingspatroon. Ze eten zichzelf dood. Door het overgewicht krijgen deze mensen steeds meer lichamelijke klachten. Ze krijgen last van hun gewrichten, ademhaling en de organen gaan steeds slechter werken als gevolg van het overgewicht en het ongezonde voedsel.
Deze persoon zou in eerste instantie zijn of haar voedingspatroon moeten aanpassen en gezonder gaan leven. Dit betekent meer groente en fruit en meer lichaamsbeweging. Dit betekent ook minder vet eten, kleinere porties, geen fastfood, geen of minder suikerhoudende dranken, minder koffie, enzovoort.
Deze personen zijn echter lui geworden. Ze willen niet hun eetpatroon en levensstijl veranderen, maar wel de klachten verhelpen. Dat is echter als dweilen met de kraan open. Allerlei medicijnen worden genomen, de huisarts wordt vaak geraadpleegd, er volgen dure operaties, maar de persoon verandert niets aan de levensstijl. Het wringt dat deze persoon hoge kosten maakt uit het zorgstelsel, maar niet zijn of haar best doet om de gezondheid zelf te verbeteren. Dit is egoïstisch.
Een ander voorbeeld is de persoon die in het ziekenhuis een longoperatie krijgt om beter adem te kunnen halen, minder in ademnood te zijn, het hoesten te verminderen, enzovoort. Tegelijkertijd is deze persoon een stevige roker. Er gaan makkelijk een of twee pakjes sigaretten per dag erdoorheen. Roken is een verslaving. Stoppen met roken is zeker moeilijk, maar mogelijk. In hoeverre is het ethisch verantwoord van deze persoon om dure behandelingen te nemen in het ziekenhuis, maar niet te willen stoppen met roken? Doordat deze persoon niet stopt met roken, zal de behandeling niet hetzelfde resultaat hebben. Het zou tijdelijk goed gaan, maar deze persoon zal snel weer dezelfde klachten ervaren. Daardoor zullen de zorgkosten voor de zorgverzekering alleen maar verder oplopen. Kan deze persoon dit verantwoorden tegenover anderen die evenveel betalen aan zorgkosten aan de zorgverzekering, maar niets aan zorgkosten nodig hebben maar wel stijgende zorgkosten moeten dekken?
Dit is een ethische discussie die naar mijn mening in Nederland zou moeten worden gevoerd. Het zorgsysteem is namelijk goed, maar wordt verziekt door personen met een ongezonde levensstijl en een farmaceutische industrie die honderden procenten opstrijken als winst op de kostprijs van een levensreddend, maar enorm duur, medicijn. Wanneer we ons collectieve zorgstelsel in stand willen houden en een goede kwaliteit aan gezondheidszorg willen behouden, dienen we dit bespreekbaar te maken en op te lossen.
Mijn stelling is dat een roker en een persoon met overgewicht eerst zijn levensstijl moet aanpassen (gezonder moet maken) voordat hij of zij behandelt mag worden.